Ahmet, Refik. On Altınci Asırda İstanbul Hayatı (1553-1591). İstanbul: Devlet Basımevi, 1935, 171 s.
ÖZET
On Altıncı Asırda İstanbul Hayatı (1553-1591)
Ahmet Refik’in bu eserinde (1935), 1553–1591 yılları arasında İstanbul yaşantısının düşünsel, sosyal, kültürel, ekonomik durumu, Hazine-i Evrak kayıtlarına dayalı olarak ele alınmıştır. Bu kayıtlar o döneme ilişkin saray yönetimi, düşünsel ve bilimsel yaşam, kadınların durumu, gayrimüslimlerin hukuki ve toplumsal statülerini düzenleyen kurallar, belediye hizmetleri, sağlık hizmetleri, imar etkinlikleri, ticaret ve sanayi, gümrük hizmetleri gibi toplumsal yaşama ilişkin önemli veriler sunmaktadır.
Eserde yer alan belgelerin ilki hicrî 961 (1553) yılına aittir. Son belge ise, hicrî 993 (1585) tarihlidir. Bazı yıllara ait belgeler eksiktir. Divan defteri kayıtlarının farklı kişilerce tutulması nedeniyle bu kayıtların bir bölümü düzensizdir.
Eser mukaddime ve on bölümden meydana gelmektedir. Her bölüm başlığının altında konuyla ilgili belgeler yer almaktadır. Bu belgeler aracılığı ile döneme özgü ayrıntılı bilgilere ulaşmaktayız. Örneğin, ‘Saray Yönetimi’ başlıklı bölümde, Kraliçe I. Elizabeth’e gönderilen bir namenin kopyası, Rusya’dan samur ve kürk getirilmesine dair belgelerin yanı sıra diğer yabancı ülkelerle ticari ve ekonomik ilişkiler hakkında bilgiler sunulmaktadır. Eserin resmî belgelerden oluşması, güvenilirliğini artırmaktadır. Ayrıca, açıklanmasına ihtiyaç duyulan terim ve kelimeler, ilgili dipnotta ele alınmıştır.
Ahmet Refik’in bu çalışması, 16. yüzyıl İstanbul’u üzerine çalışan sosyal bilimciler ve o döneme ilgi duyanlar için önemli bir kaynak niteliğindedir. Tarihî süreç içinde kent yaşamında meydana gelen değişimin nedenlerini ve modern İstanbul’un kentsel ve toplumsal dönüşümünü anlamada ve sorunlarına çözüm yolu üretmede tarihî İstanbul önemli veriler sunmaktadır.
Başak Acınan
Acınan, Başak. “Turkish abstract of 'of Life in Istanbul in the Sixteenth Century (1553-1591)'". Translated by Başak Acınan. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi, 272. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University