Büyükünal, Feriha. Bir Zaman Tüneli, Beyoğlu. İstanbul: Doğan Kitap, 2006, 214 s.

 

ÖZET

 

Bir Zaman Tüneli, Beyoğlu

 

Kitap, İstanbullu olan yazarın ikincil tarihî kaynaklara ve anı kitaplarına dayanarak yazılmış ve Sanat Çevresi adlı dergide yayımlanmış yazılarının toplanmasından oluşturulmuş, Beyoğlu’nun sosyal ve kültürel tarihine ışık tutmayı deneyen bir amatör tarih çalışmasıdır. Anlatımında Beyoğlu’nun kozmopolit yapısını vurgularken, semtteki Ermeni, Yahudi ve de 1900’lerde İstanbul’a gelen Beyaz Ruslar’ı ayrı başlıklar hâlinde incelemiştir. Ermeniler, Rumlar, Yahudiler ile Levantenlerin ekonomik olarak nasıl zenginleştikleri, gelişen eğitim sistemleri ve de basın yayın faaliyetleri ile nasıl Beyoğlu’nun kültür ve sosyal hayatının temel parçasını ve Beyoğlu’nun ilk burjuvazisini oluşturduklarını belirtir. Her bir grubun gelenekleri-görenekleri hakkında bilgi verip Türklerle gayet iyi ilişkiler içerisinde yaşadıklarından bahseder. Beyoğlu’nu oluşturan temel unsurlardan olan Rumları ayrı başlık altında incelememesine rağmen onların da âdetleri ve yaşamları hakkında ayrıntılı bilgiler verip Türklerle iç içe geçmiş yaşantılarından ve iyi ilişkilerinden söz eder. Yazar, anlatımında zaman zaman kendi hatıralarını da aktarmaktadır. Beyoğlu’ndaki dinî mekânları, seçkin yapıları, pasajları, dükkanları, otelleri, kahveleri, pastaneleri, meyhaneleri anlatır. Eskiden kalan ve günümüzde hâlâ çalışan mekânlar hakkında – Rejans, Abdullah Efendi Lokantası, Markiz ve Lebon, Nüsuaz ve Petrogard gibi – bilgiler verir; ünlü sanatçı ve edebiyatçıların –Said Naum Duhani, Cahide Sonku, Cahit Burak ve Vitali Hakko gibi – semt ile ilişkilerinden bahseder ve hayatları hakkında bilgi verir. Yazar, 1950’lerde hızla değişmeye başlayan İstanbul’un çarpık ve kötü bir büyüme süreci yaşadığını, eski Beyoğlu yapılarını korumak ve çarpık yapılaşmayı önlemek için Beyoğlu’nu Kurtarma Derneği kurulduğunu belirtmiştir. Güvenilir ikincil kaynaklara dayanılarak yazılmış amatör biçimde Beyoğlu tarihini anlatan kitap zevkle okunmaktadır.

 

Feryal Tansuğ

 

Tansuğ, Feryal. '"Turkish abstract of 'A Journey in Time: Beyoğlu'". Translated by Feryal Tansuğ. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 206. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.

Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University

Public Domain