گروسین، هادی. بازار و پیشه های همدان. همدان: انتشارات اسکاف همدان، ۱۳۷۵، ۲۲۸ص.
Garrusin, Hadi. Bazar va Pishah-ha-yi Hamadan. Hamadan: Intisharat-i Iskaf Hamadan, 1998, 228 s.
ÖZET
Hamedan’ın Pazarı ve Ticari Faaliyetleri
بازار و پیشه های همدان
Yazarın, kitabın birinci bölümünü yazmaktaki asıl amacı eski Hamedan’ın Pazarı hakkındaki mevcut bilgileri kayıt altına almaktır. Bu bölümde 38 raste (Pazarın her iki tarafında dükkanlar olan ve üzeri kapalı ana caddeleri), 19 küçük pazar ve 120 kervansaray belirlenip listelenmiştir. Bunun ardından yazar, imalathanelere geçmeden önce, temel ticaret kalemlerini, revaçta olan malları, ve Hamedan’daki dinî azınlıkların yaygın olarak yaptıkları işleri betimlemektedir. Yazar Hamedan’ın fitil fabrikalarının marka ve logolarının gelişimini göstermektedir. Halı dokuma faaliyetlerine geçmeden önce, bir solukta deri ve tabaklama işlerini ele almıştır. Yazar Hamedan’daki halı dokuma mesleğinin tarihini diğer Oryantalist ve tarihçilerin yaptığından daha önceki bir döneme dayandırma eğilimindedir.
Kitabın ikinci kısmı, “Hamedan’ın El Sanatları ve Zanaat Kültürü,” içeriği Hamedan’la sınırlı olmayan küçük bir ansiklopedi niteliğindedir.
Kitabın son kısmı çeşitli ticaret alanları ile ilgili şiirlerin toplanmasına ayrılmıştır. Ne var ki, halı dokuma ile ilgili şiirler sadece dokumacıların kendileri tarafından yazılmış olamazlar. Görünen odur ki, yazar dokumacılar tarafından yazılan şiirlere odaklanarak Hamedan’ın halı dokuma kültürüne daha fazla vurgu yapmaya çalışmaktadır.
Hadi Garrusin derlediği kaynakları ele alırken nadir olarak tam tarihlere ya da yerel bilgi kaynaklarının isimlerine atıfta bulunmaktadır. Bu durum, bir belgeleme çalışması olarak kitabın değerini düşürmektedir.
Yazarın aynı zamanda “Hamedan Sözlüğü”nün telif sahibi olduğu göz önüne alındığında dilbilime ve edebiyata, tarihe olduğundan daha çok ilgi gösterdiğini söylemek mümkündür. Yine de bu durum, popüler kültür ve tarih konusuna ilgi duyan okuyucular için kitabın çekiciliğini azaltmamaktadır.
Iradj Ismailpour Ghouchani
Çeviren Metin Yeğenoğlu
Ghouchani, Iradj Esmailpour Ghouchani. '"Turkish abstract of 'The Bazaar and Trades of Hamadan'". Translated by Çeviren Metin Yeğenoğlu. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 202. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University