Nasir Najmi
Nasırî Döneminde Tahran
Type
abstract
Year
2014
نجمی، ناصر . طهران عهد ناصری. تهران: عطار، ١٩٨۵-١٩٨٦، ٦٠۷ص
Najmi, Nasir. Tihran-i Ahd-i Nasiri. Tehran: Attar, 1985-1986, 607 s.
ÖZET
Nasırî Döneminde Tahran
طهران عهد ناصری
607 sayfalık bu kitap, İran’ın başkenti olan Tahran’ın on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısını kapsayan Nasreddin Şah Kajar iktidarı dönemindeki tarihsel, siyasal, antropolojik ve sosyolojik öyküsünü sunmaya yönelik iddialı bir çalışmadır. Yazarın bu dönem üzerinde yoğunlaşma tercihi Nasreddin Şah yönetiminin Tahran’ın modern bir kent olarak gelişimi üzerinde eşsiz bir etki bıraktığı yönündeki genel kanaati yansıtmaktadır.
Kitap kısmen gelişigüzel bir şekilde düzenlenmiştir. Toplam altı sayfalık içindekiler kısmına ilk bakıldığında kitabın bölümlere değil son derece geniş konu başlıklarına ve alt başlıklara ayrıldığı görülür. Bununla birlikte, yazar kitabın kısımlarını “bölümler” olarak tasvir etmektedir ki bunlar 117 gibi şaşırtıcı bir rakama ulaşmaktadır. Bu, çoğu “bölüm”ün en fazla birkaç sayfa uzunluğunda olduğu anlamına gelmektedir.
Najmi, önemsiz bir köy olduğu dönemden başlayıp başkent olarak seçildiği döneme kadar Tahran’ın tarihinin kısa fakat bilgilendirici bir öyküsünü sunmaktadır. Yazar, “Tahran” kelimesinin etimolojik kökenlerini de irdelemektedir. Sonrasında, kitap; saraylar, pazarlar, kahvehaneler, lokantalar ve popüler caddelerden sihir ve batıl inançlara, yiyecek ve tıbbi hizmetlerden modaya, Tahran’ın palyaçolarından idam yöntemlerine kadar hemen her şeyi kapsayan ansiklopedik bir konu çeşitliliği vasıtasıyla hızlı bir şekilde ilerlemektedir. Buna paralel olarak, Namji, Tahran’ın toplumsal manzarasını yeniden şekillendiren başlıca modernleştirici etkenlerin altını çizmektedir. Yazar bu nedenle – diğer şeylerin yanı sıra – bankacılık sisteminin ve farklı endüstrilerin kuruluşu hakkında yazmaktadır. Kendisi aynı zamanda dönemin önemli siyasal figürlerinin kişilikleri ve katkılarına da kısaca göz atmakta; bir yandan Amir Kabir tarafından hayata geçirilen reformlar üzerinde daha ayrıntılı bir şekilde dururken diğer yandan yaşamını ve öldürülüşünü daha genel bir çerçevede tetkik etmektedir. Kitap baştan sona şehrin, insanların ve farklı kültürel uygulamaların fotoğrafları ile doludur ki bunlar kitaba dikkat çekici görsel bir boyut katmaktadır.
Kitabın gücü, bazı bölümlerdeki siyasal olayların tasvirini başka bazı bölümlerde yer verilen ve sıradan Tahranlıların gündelik yaşamlarını konu edinen daha kaygısız ve neredeyse anekdot mesabesindeki tasvirlerle mezcetmesinde yatmaktadır. Böyle olmakla birlikte, söz konusu tasvirlerin nostaljik bir tona sahip olması kitabın zayıf yönlerinden birini teşkil etmektedir: Najmi’nin temsilleri, içerisindeki insanların “basit” ve “mutlu” bir yaşam sürmesine neden olan romantikleştirilmiş bir tablo çizmektedir. Ne var ki bu bakış açısı herhangi bir tarihsel bulgu ile doğrulanmamıştır. Üstelik yazar kitabın söz konusu dönemdeki Tahran’ın gerçek yüzünü gösteren “eksiksiz ve temiz bir ayna” olacağı sözünü vermektedir. Fakat, bu, yerine getirilmemiş bir söz olarak durmaktadır. Zira her ne kadar girişilen çaba kesinlikle kapsam olarak çok geniş ise de, kitabın içerdiği konular görece yüzeysel bir tasvir düzeyinde ele alınmaktadır ve bu nedenle – özellikle Najmi’nin açıklamaları tarihsel olmanın yanı sıra antropolojik ve sosyo-politik olmak iddiasında da bulunduğu için – akademisyenler açısından hayal kırıklığına yol açabilir. Her şeye rağmen, kitap Tahran’ın son derece önemli bir dönemdeki öyküsünü ilginç ve hassas bir şekilde ele almaktadır ve bu nedenle genel bir atıf çalışması olarak gayet kullanışlıdır.
Reza Gholami
Çeviren Fatih Taştan
Citation
Gholami, Reza. “Turkish abstract of 'Tehran in the Naseri Era'". Translated by Çeviren Fatih Taştan. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 326. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Authorities
Collections
Copyright
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University
Country
Iran
Language
Turkish
Related Documents
Nasırî Döneminde Tahran
Type
abstract
Year
2014
نجمی، ناصر . طهران عهد ناصری. تهران: عطار، ١٩٨۵-١٩٨٦، ٦٠۷ص
Najmi, Nasir. Tihran-i Ahd-i Nasiri. Tehran: Attar, 1985-1986, 607 s.
ÖZET
Nasırî Döneminde Tahran
طهران عهد ناصری
607 sayfalık bu kitap, İran’ın başkenti olan Tahran’ın on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısını kapsayan Nasreddin Şah Kajar iktidarı dönemindeki tarihsel, siyasal, antropolojik ve sosyolojik öyküsünü sunmaya yönelik iddialı bir çalışmadır. Yazarın bu dönem üzerinde yoğunlaşma tercihi Nasreddin Şah yönetiminin Tahran’ın modern bir kent olarak gelişimi üzerinde eşsiz bir etki bıraktığı yönündeki genel kanaati yansıtmaktadır.
Kitap kısmen gelişigüzel bir şekilde düzenlenmiştir. Toplam altı sayfalık içindekiler kısmına ilk bakıldığında kitabın bölümlere değil son derece geniş konu başlıklarına ve alt başlıklara ayrıldığı görülür. Bununla birlikte, yazar kitabın kısımlarını “bölümler” olarak tasvir etmektedir ki bunlar 117 gibi şaşırtıcı bir rakama ulaşmaktadır. Bu, çoğu “bölüm”ün en fazla birkaç sayfa uzunluğunda olduğu anlamına gelmektedir.
Najmi, önemsiz bir köy olduğu dönemden başlayıp başkent olarak seçildiği döneme kadar Tahran’ın tarihinin kısa fakat bilgilendirici bir öyküsünü sunmaktadır. Yazar, “Tahran” kelimesinin etimolojik kökenlerini de irdelemektedir. Sonrasında, kitap; saraylar, pazarlar, kahvehaneler, lokantalar ve popüler caddelerden sihir ve batıl inançlara, yiyecek ve tıbbi hizmetlerden modaya, Tahran’ın palyaçolarından idam yöntemlerine kadar hemen her şeyi kapsayan ansiklopedik bir konu çeşitliliği vasıtasıyla hızlı bir şekilde ilerlemektedir. Buna paralel olarak, Namji, Tahran’ın toplumsal manzarasını yeniden şekillendiren başlıca modernleştirici etkenlerin altını çizmektedir. Yazar bu nedenle – diğer şeylerin yanı sıra – bankacılık sisteminin ve farklı endüstrilerin kuruluşu hakkında yazmaktadır. Kendisi aynı zamanda dönemin önemli siyasal figürlerinin kişilikleri ve katkılarına da kısaca göz atmakta; bir yandan Amir Kabir tarafından hayata geçirilen reformlar üzerinde daha ayrıntılı bir şekilde dururken diğer yandan yaşamını ve öldürülüşünü daha genel bir çerçevede tetkik etmektedir. Kitap baştan sona şehrin, insanların ve farklı kültürel uygulamaların fotoğrafları ile doludur ki bunlar kitaba dikkat çekici görsel bir boyut katmaktadır.
Kitabın gücü, bazı bölümlerdeki siyasal olayların tasvirini başka bazı bölümlerde yer verilen ve sıradan Tahranlıların gündelik yaşamlarını konu edinen daha kaygısız ve neredeyse anekdot mesabesindeki tasvirlerle mezcetmesinde yatmaktadır. Böyle olmakla birlikte, söz konusu tasvirlerin nostaljik bir tona sahip olması kitabın zayıf yönlerinden birini teşkil etmektedir: Najmi’nin temsilleri, içerisindeki insanların “basit” ve “mutlu” bir yaşam sürmesine neden olan romantikleştirilmiş bir tablo çizmektedir. Ne var ki bu bakış açısı herhangi bir tarihsel bulgu ile doğrulanmamıştır. Üstelik yazar kitabın söz konusu dönemdeki Tahran’ın gerçek yüzünü gösteren “eksiksiz ve temiz bir ayna” olacağı sözünü vermektedir. Fakat, bu, yerine getirilmemiş bir söz olarak durmaktadır. Zira her ne kadar girişilen çaba kesinlikle kapsam olarak çok geniş ise de, kitabın içerdiği konular görece yüzeysel bir tasvir düzeyinde ele alınmaktadır ve bu nedenle – özellikle Najmi’nin açıklamaları tarihsel olmanın yanı sıra antropolojik ve sosyo-politik olmak iddiasında da bulunduğu için – akademisyenler açısından hayal kırıklığına yol açabilir. Her şeye rağmen, kitap Tahran’ın son derece önemli bir dönemdeki öyküsünü ilginç ve hassas bir şekilde ele almaktadır ve bu nedenle genel bir atıf çalışması olarak gayet kullanışlıdır.
Reza Gholami
Çeviren Fatih Taştan
Citation
Gholami, Reza. “Turkish abstract of 'Tehran in the Naseri Era'". Translated by Çeviren Fatih Taştan. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 326. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Authorities
Collections
Copyright
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University
Country
Iran
Language
Turkish
Related Documents