Dyayadi, Drs. Tata Kota Menurut Islam: Konsep Pembangunan Kota Yang Ramah Lingkungan, Estetik, Dan Berbasis Sosial. Jakarta: Khalifa, 2008, 294 s.

Bu küçük kitap bir şehirdeki güncel yaşama İslami bir çözüm sunmakla kalmamakta aynı zamanda İslam Peygamberi ve Ömer ibn Hattap dönemlerine yoğunlaşıp şehir gelişimindeki uygulamaları inceleyerek şehir planlamasını metinsel bir bakış açısından da analiz etmektedir. Böylelikle, kitap özgün İslam epistemolojisine bakarak fıkıhın alanını genişletmiş bulunmaktadır. Fıkıh hakkındaki bu çağdaş çalışma şehir planlamasıyla İslami bir açıdan ilgilenen entellektüeller için yazılmıştır. Bununla birlikte, eser fıkhın şehir planlama pratiği ile ilişkisine dair ayrıntılı bir epistemolojisini sunmamaktadır.

Yazar, İslam’ın mükemmel bir öğreti sunduğunu ve şehir planlamacılığının birçok boyutunu kapsadığını söylemektedir. Ancak şehir planlamadan sorumlu kimselerin işsizlik, fakirlik, suç, çöplerin imhası, fuhuş, varoşlar, hıfzıssıhha, bulaşıcı hastalıklar vb. gibi güncel şehircilik sorunlarıyla ilgilenirken bazı durumlarda fıkhı göz ardı ettiklerini ileri sürmektedir. Bu konular Jakarta’daki şehir yaşamına dair örnekler üzerinden tartışılmıştır.

Yazar Hz. Muhammed’in sahabesiyle birlikte şehir gelişimiyle ilgilenmesine değindikten sonra Halife Ömer ibn Hattab’ın Küfe, Basra, Musul ve Füstat şehirlerini nasıl inşa ettiğini anlatmaktadır. Yazar camileri şehrin merkezinde inşa etmek ve kamu hizmetleri için şehirlerde belirli yerleri seçmek gibi Hz. Muhammed ve Hz. Ömer’in kullandıkları kıstasları de belirtmektedir.

Yazara göre İslami öğretiler şehir yaşamına ilişkin bütün sorunlara cevap vermektedir ve bu sorunlar şeriat çerçevesinde ele alınmıştır.

Yazar eserini İslam’da mesken meselesini tartışarak sonlandırmakta ve insanların, sağlıklı bir yaşamın ve gelecek nesillerin gelişiminin mümkün olduğu, aile dostu bir çevrede uygun bir mahalle seçmesi gerektiğini anlatmaktadır.

Saifuddin Dhuhri

Çeviren Hasan Çolak