خانلو، منصور. تبریز قدیم: سرگذشت تبریز از قدیمترین ایام تاکنون. تبریز: تلاش، ١٣۶۴، ١۴١ص.
Khanlu, Mansur. Tabriz-i Qadim: Sarguzasht-i Tabriz az Qadimtarin Ayyam Takunun. Tabriz: Talash, 1986, 141 s.
ÖZET
Eski Tebriz (Tebriz’in İlk Günlerinden Günümüze Kadar Olan Hikâyesi)
تبریز قدیم: سرگذشت تبریز از قدیمترین ایام تاکنون
Yazar, Azerbaycan kelimesinin tarihsel etimolojik açıklaması ile söze girmekte ve daha ilk sayfalardan başlamak üzere İskender’in ölümünü müteakiben Atropat’ın (Azerbaycan) özgürlüğüne kavuşmasından bahsetmektedir. Birinci bölümün son sayfasında, yazar, aniden Tebriz’in binlerce yıldan beri var olduğunu gösteren antik bir metinden alıntı yapmakta, fakat bunun için herhangi bir kaynak zikretmemektedir. Alıntı yaptığı metin Tamarkisa hakkındadır, fakat yazar Tamarkisa’nın niçin Tebriz ile aynı olduğu konusuna açıklık getirmemektedir.
Sonrasında, Khanlu, tarihin ve seyyahların bakış açısından hareketle bu şehrin bir açıklamasını sunmaya devam etmektedir. Fakat yazarın yaklaşımı etnosentriktir ve kendi kişisel değer ve amaçları ile bağlantılıdır. En iyi durumda, bu eser, kendi etnik kökenleri ile kültürel değerleri hakkında yazan ve yazdığı şeyler hakkında tarafsız bir yaklaşım benimseyemeyen bir Azeri’nin emik açıklamasıdır. Yazar, bazı sayfalarda, Tebriz’i konu edinen tarihsel tasvirlerini kendi şiirlerinden aldığı beyitlerle süslemiştir. Az sayıdaki bazı örnekler hariç olmak üzere, tarihten ve seyyahlardan alarak kullandığı malzemenin tamamı şehirde sakinlerinin iyilikseverliği ve iyi huyluluğu hakkındadır.
Kitabın sonraki bölümünde, yazar, Tebriz’in “Anayasal Devrim” yılları esnasında bulunduğu coğrafi konumu ele almakta ve Tebriz’in geçitleriyle geniş yollarının dikkat çekici bir listesine yer vermektedir.
Kitabın son bölümü Tebriz’deki sıradan insanların kültür, gelenek ve folkloruna hasredilmiştir.
Iradj Ismailpour Ghouchani
Çeviren Fatih Taştan
Esmailpour Ghouchani, Iradj. “Turkish abstract of 'Old Tabriz (The Story of Tabriz from the Earliest Days until the Present)'" Translated by Çeviren Fatih Taştan. In Cities as Built and Lived Environments: Scholarship from Muslim Contexts, 1875 to 2011, by Aptin Khanbaghi. 306. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2014.
Muslim Civilisations Abstracts - The Aga Khan University
