Kazgan, Haydar ve Önal, Sami. İstanbul’da Suyun Tarihi: İstanbul’un Su Sorununun Tarihsel Kökenleri ve Osmanlı’da Yabancı Su Şirketleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999, 167 s.

Kitap kısa makalelerden oluşmaktadır. Yazarlar, bu makalelerde temel olarak suyun İstanbul’un iktisadi tarihindeki rolünü ve günümüzde İstanbul’da yaşanan su sorununun tarihî kökenlerini incelemeye çalışırlar. Özellikle, 19. yüzyılda yabancı su şirketlerinin su idaresi konusunda ürettikleri, kimisi uygulanmış kimisi uygulanmamış çeşitli çözümleri anlatırlar. Eserde, Avrupa’daki su şirketlerinin, ellerindeki eskimiş teknolojiyi satacak pazar aradıkları, bunun için de Osmanlıdaki su sorununun çözümüne talip olunarak Osmanlı pazarında yer alabilmek için yöneticilere baskılar yapıldığı anlatılır.

Kitap, yabancı şirketlerin su dağıtımında karşılaştıkları güçlükler ile kamu kurumlarının su borçlarını ödeme sorunları hakkında ayrıntılı bilgiler sunduktan sonra bir belediyenin su temini meselelerinin çözümüne katkısı ile su ihtiyacının karşılanmasında vakıfların oynadığı rolü de tartışmaktadır.

Kitapta, şehirde artan nüfusla beraber su işlerinin kurumlarca (örneğin Evkaf Nezareti ve Su Nezareti) üstlenilmesi ve, 19. yüzyılda kurulan yabancı su şirketleri de tasvir edilmektedir.

Kitap aynı zamanda geliştirilen projeler ve şehirde sık sık meydana gelen yangınların su sıkıntısına yol açmasındaki rolü hakkında hakkında da bilgiler vermektedir.

Kitabın sonunda yabancı su şirketleriyle 19. yüzyılda yapılan anlaşmalardan örnekler, yabancı ve Osmanlı yazılı basınından İstanbul’daki su sorununa ilişkin haber örnekleri ile İstanbul gravürlerinden ve resimlerinden oluşan küçük bir albüm yer almaktadır. Herhangi bir referans gösterilmeden yazılmış bu kısa deneme yazıları okuyucuya İstanbul’da su konusu hakkında genel bilgiler vermektedir.

Feryal Tansuğ